स्ट्रबेरी फलाउने नानामी वाकायामा

नानामी बाकायामा जापानी किशोरी हुन्। उनी २०७२ सालको वैशाखमा तिब्बततिरबाट सगरमाथा चढ्ने आरोहीको रुपमा आएकी थिइन्। भूकम्पले सबै योजना भताभुङ्ग भयो। त्यसपछि नेपाल भ्रमणमा निस्किइन् । ककनी घुम्ने क्रममा उनले केही किसानले स्ट्रबेरी खेती गरेको देखिन्। यहाँका किसानहरूको स्ट्रबेरी जापानको जस्तो राम्रो पनि थिएन र उत्पादकत्व एकदमै कम थियो। यति मेहनती नेपाली किसानहरूले थोरै आम्दानी लिएको देखेपछि उनलाई स्ट्रबेरीमा काम गर्न मन लाग्यो। नानामी जापान फर्केर गइन् र स्ट्रबेरीमा जानकार व्यक्तिहरूसँग सम्पर्क गरिन्। केही महिनापछि स्ट्रबेरीका नयाँ जातहरु र केही इन्स्ट्रक्टर लिएर प्रविधिसहित नेपाल आइन्। 

अहिले ककनीमा २००० किसानहरुसँग १० वर्षदेखि विषादी मुक्त स्ट्रबेरी खेतीमा काम गरिरहेकी छन् । उनी हरेक चार महिनामा नेपाल आउँछिन् र दुई हप्ता बस्छिन्। प्रत्येक दुई वर्षमा टिसु कल्चर गरी नयाँ जातका बिरुवा उपलब्ध गराउँछिन्। किसानहरूका सबै स्ट्रबेरी किनिदिन्छिन् र विभिन्न ठूला मार्टहरुमा "हिमे बेरी" ब्रान्डबाट बिक्री गर्छिन्। खाडी मुलुकमा पठाउने कोसिस पनि जारी नै राखेकी छन्।

उनले जापानी प्रविधिको इएम जस्तै एउटा जैविक झोल प्रोबायोटिक पनि बनाउन सिकाएकी छन्। त्यो "स्वाइल इनर्जी" नाममा बजारमा पाइन्छ।

यो नयाँ पुस्ताको विकास गर्ने सोच् नै फरक छ । उनी भन्छिन् - "अनुदानबाट हुने विकास दिगो हुँदैन । सबैले दुई चार पैसा कमाउन पाए भने सिर्जनात्मक काम हुन्छ र कामलाई पनि निरन्तरता दिन्छन् । मेरो मोडलमा सबैले दुई पैसा कमाउन काम गर्नुपर्छ। मैले पनि ।"

आज उनीसँग बैठक भयो। साना किसानहरूसँग पनि मिलेर काम गर्न चाहन्छिन्। मैले स्ट्रबेरीमा काम गर्न इच्छुक अगुवा किसानहरूसँग कुरा गरेर भनौला भनेको छु। 

तपाईँहरू कोही स्ट्रबेरीमा काम गर्न चाहनुहुन्छ भने युट्युबबाट अथवा इन्टरनेटबाट सामान्य अध्ययन गर्नुहोला। यदि यसलाई व्यवसाय बनाउन सकिन्छ भन्ने लाग्यो भने मसँग सम्पर्क गर्नुहोला । उनी डिसेम्बरमा आउँछिन्। त्यसपछि कसरी सहयोग लिन सकिन्छ भन्ने बारेमा नानामीसँग तपाईँ आफैँ बसेर छलफल गर्ने व्यवस्था हामी मिलाइदिनेछौं ।

(यद्यपि माथिको कुरा मैले प्रत्यक्ष रुपमा ककनी गएर रुजु गर्न पाएको छैन । पत्रकार मित्र सागर गौतम र  उनीसँगको वार्तालापबाट थाहा भएको हो ।)

२०८२/५/६

काठमाडौँ।