महाराजहरू - हारे से हुए जीत ।

 प्रणाम ।

यस्तो लेख्दै गर्दा असाध्य दुःख लागेको छ । भगवानसँग माफी माग्छु ।

जागानी र धर्म विस्तार दिनानुदिन घटदो क्रममा छ । आफ्ना छोरा छोरी बाहेक नयाँ जागनी कतै देखिदैन । जुनसुकै मेला र पारायणमा पुगे पनि उही अनुहार मात्र घुमिरहेका हुन्छन् । कतै त सुन्दरसाथ भन्दा गुरु धेर हुन्छन् । गुरु पनि हैन "महाराज" भन्नु पर्ने रे । 

गुरुजी जुगलदासजी र गुरुजी मंगल दासजीहरुले आफ्नो एक्लो बलबुतामा ५० लाखभन्दा बढीलाई जागनी गराउनु भयो । अहिले प्रणामीका छोराछोरीलाई कण्ठी बाँधेर जागनि गर्ने हैसियतभन्दा माथिका गुरु महाराज(?) भेट्न गार्हो छ ।  

फेरि 'आइरन ' र ' सेन्टवाला' महाराजहरूमा सादगीपना त शून्य ! स्टेजमा बस्दा पनि मोबाइल नखेलाउने गुरुमहाराजको कल्पनै नगरे हुन्छ । चौरासी भोजन नभए ज्युनार गरिसिन्न । महङ्गा घडी र एप्पल फोन पहिचान बनेको छ । यस्तो चैन भएकैले होला आफैले आफैलाई "महाराज" भनाउन मनपराउने को भिड छ । यी कथित महाराजहरू आफैले आशीर्वाद नपाएर बिजोग छ, दुनियालाई आशीर्वाद बाड्दै हिँड्छन् ।

२० वर्ष अघिको र अहिलेको समाजको चेतना, सोचाइ, बुझाइ, अध्ययन र विश्वासमा आकाश पातालको फरक छ । सूचना प्रविधिमा सबैको समान पहुँच छ । यही प्रविधिले गर्दा गुरुले पढाएको भन्दा बढी र गुरुले अनुसन्धान गरेकोभन्दा बढी जानेका बुझेकाहरुको  अहिले कमी छैन । अनि ५ जनालाई पनि मन्त्रमुग्ध पार्न नसक्ने गुरुको प्रवचन कसले सुन्छ ? आफ्नो क्षमता बढाउनु पर्दैन?

तारतम सागरमा सन्दर्भ लिइएका मुलग्रंथहरू (जस्तै : वेद, उपनिषद, स्मृति, भागवत, पुराणहरू, कुरान, बाइबल, गुरुग्रन्थ साहेब आदि) अध्योपान्त नपढीकान त्यसको मर्मज्ञ बनेर प्रवचन गर्ने, अनि तिनै ग्रन्थको अर्को प्रसंगबाट तर्क गर्यो भने भाउन्न हुने कथित विद्वानहरूले आफूलाई सुधार्न जरुरी छ । बरु कता हो कता ठूलो ज्ञान जरुरी छैन, आचरण र स्वभाव आदरणीय भएको मान्छेलाई दुनियाले मानीहाल्छ नी! हे भगवान! एउटा स्वच्छ गृहस्थिले यी स्वनामधन्य महाराजहरूको ५ दिन सङ्गत गर्ने हो भने आत्महत्या गर्छ ।

'ऊ ठूलो हो, उसको कुरा पत्याउनु पर्छ ' भन्दा पत्याइहाल्ने जमातहरू थिए, उनीहरू ६० वर्ष नाघिसके । अहिलेको पुस्ता हामीले बोलिनसक्दै गूगल र च्याट जिपिटिमा हाम्रा कुराको सत्यता रुजु गर्छ । संसारका प्रखर वक्ता र विद्वानहरुलाई सहजै सुनिरहेको हुन्छ । अनि यी रात दिन एउटाले अर्को नंग्याउने क्रममा नाङ्गै भइसकेका गुरुमहाराज र धनको बलमा सबै धर्मको ठेक्का लिएर हिँड्ने समितिले नया पुस्तामा धर्म बचाउँछ भनेर हामीले आशा गरिदिनु पर्ने?

नयाँ पुस्तालाई कसरी जगाउने? कसरी आकर्षित गर्ने? सिर्जनात्मक अभियान के हुन सक्छ? "महाराजिकरण" र "समितिकरण" दुवै खतरा र अतिवादबाट धर्म कसरी बचाउने? यस्तो सोच कसैमा देखिएन ।

एउटै धर्मका गुरुमहाराजाहरूमा पनि अर्कालाई अस्वीकार गर्ने, निचा देखाउने, आफूलाई दादा देखाउने जस्ता नग्नता छताछुल्ल भए । हामी हेरेको हेरेई !

अहिलेको सचेत पुस्ताले कुनै मठ, महन्त, साधु, महाराज, समिति र मन्दिरका लागि धर्म लिदैन । परम ज्ञान, भक्ति र जीवनदर्शनबाट प्रेरित भई धर्म मान्छ । त्यसको लागि कसले के काम गर्यौ? त्यो चर्चा छैन । 'को पावरफुल?' भन्ने पो कम्पिटिसन छ यहाँ त!

कसैले कसैलाई कुनै धर्मबाट निष्काशन गरेर वा निषेध गरेर वा गाली अपमान गरेर उसका अनुयायी बढाउन सक्दैन ।  धर्म मनमा हुन्छ, कसैले हुल्दा र निकाल्दा आस्था मर्ने वा पलाउने हुँदैन । त्यसैले धर्ममा कारबाही र धम्कीको कुनै अर्थ हुँदैन । थाहा छ, यो लेखेकोले मलाई पनि धम्की आउँछ । कति मठ मन्दिरमा निषेध गरिएला । त्यसले खासै फरक पार्दैन । आस्था बचाउन कुनै भौतिक  संरचना चाहिँदैन ।

गुटबन्दी त सत्ताको लागि पो हुन्छ त । तर, आफूलाई महाराजा नै भनिसके पछि आफ्नो सत्ता बचाउन लड्नु स्वभाविक हो ।  सच्चा गुरुहरू भने सत्ताभन्दा माथि हुन्छन् । उनीहरू यो लडाईमा तटस्थ बस्छन् । 

बाणी प्रणेता महामती प्राणनाथजी कहिले पनि प्रणामी धर्मको आद्यपिठ श्री५ नवतानपुरी धाममा पिठाधिशको रुपमा रहनु भएन । के गादी नपाएको कारण उहाँ सानो गुरु हुनुभो र? दोश्रो गादिपती श्री बीहारिजीलाई प्रणामीको भिलेनको रूपमा हेरिँदैन र? आस्थामा कुर्सी र पदको महत्व हुँदैन। सबैलाई स्वीकार्नुहोस्, तपाईंलाई सबैले स्वीकार्ने छन् ।

अहिले धर्ममा यत्रो ठूलो क्षति पुर्याएर आआफ्ना  हनुमानहरू भिडाउने महारजाहरूसंग विवेक छ भने फेरि पनि आग्रह छ, " हारे से होए जीत" ।

प्रणाम ।

१ जून, २०२५